Yerküreyi saran katmanlarda (atmosfer, iyonosfer, manyetosfer) gelişen olayların, yerküre üzerinde yarattığı ani değişikliklere “manyetotellürik (MT)” değişimler denir. MT yöntemde, yer manyetik alanının zamanla değişimi sürekli gözlendiğinde, çok uzun ve çok kısa periyotlar arasında oldukça geniş bir spektrumda yer alan olayların var olduğu görülür. Bu aralıkta, iyonosfer ve manyetosfer içindeki manyetizma yüklü parçacıkların titreşimleri yer elektromanyetik alan değişimlerinin kaynağıdır. Bu değişimlere bağlı olarak yerküre katmanları içinde indüklenen elektrik akımları (Eddy-tellürik akımlar) da yerin doğal elektromanyetik alanını oluştururlar.
Yerküre içinde zamanla değişen doğal elektromanyetik (EM) alanın iki önemli dalga kaynağı vardır.
1.) 1 Hz’den küçük frekanslardaki EM alanlar, güneşten gelen plazma akışı ile yerkürenin kalıcı doğal manyetik alanının birbirleriyle etkileşiminden oluşurlar. Güneş rüzgârları olarak adlandırılan bu parçacık akışı, yerin kalıcı manyetik alanı üzerinde değişik frekanslarda salınımlara neden olur.
2.) 1 Hz’den büyük frekanslardaki EM alan değişimlerini ise genellikle ekvator yakınında gerçekleşen dünya genelindeki yıldırım ve şimşekler oluşturur.
Şekilde, 1. Güneş rüzgarını, 2. Darbe cephesini, 3. Manyetik alan çizgilerini, 4. Plazmayı, 5. Radyasyon Kuşağını, 6. Yerküreyi (R, yerküre yarıçapı=6370 km) ifade etmektedir.
Doğal kaynaklı manyetik alandaki (10-5 – 105 Hz aralığında) değişimler nedeniyle atmosfere göre daha iletken olan yer içinde tellürik akımlar akar. Yer içinde elektrik alandaki değişimler manyetik alandaki değişimlere neden olur. MT yönteminde, dalga yayılım yönüne dik doğrultuda E (Elektrik Alan) ve H (Manyetik Alan) değişimlerini içeren düzlem dalgaların zamana bağlı değişimi kullanılır. Bu değişimden yararlanarak, özdirencin frekansla değişimi incelenebilmektedir. E ve H vektörleri yatay düzlemdedir.
Yeryüzünde belirlenen birbirinden bağımsız her MT istasyonda doğal elektrik alanın (E) iki bileşeni (yatayda Ex ve Ey) ve manyetik alanın (H) üç bileşeni (yatayda Hx ve Hy, düşeyde Hz) ölçülür.
Tamam